به گزارش آوای هگمتان، سید مریم مختاری موسوی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان در حاشیه بازدید خبرنگاران از کاروانسرای فرسفج اظهار کرد: کاروانسرای فرسفج در شهرستان تویسرکان یکی از کاندیداهای ثبت جهانی یونسکو در کشور ایران است.
وی در خصوص مقوله ثبت جهانی میراث فرهنگی و جایگاه کشور ایران در جهان افزود: از سال ۱۹۷۹ نخستین اثر از کشور ایران به عنوان تخت جمشید و مجموعه نقش جهان اصفهان ثبت جهانی شد.
موسوی با اشاره به اینکه تاکنون ۲۶ اثر تاریخی از ایران در فهرست آثار تاریخی جهان به ثبت رسیده است، گفت: این آثار شامل مجموعه های تاریخی، طبیعی، فرهنگی و … است.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان ادامه داد: استان همدان تا به امروز آثاری را برای ثبت جهانی نداشته اما امیدواریم با حضور ارزیابان یونسکو دو کاروانسرای تاج آباد و فرسفج در این فهرست قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: ۵۶ کاروانسرا از کل کشور برای ثبت جهانی از کرمانشاه، همدان، خوزستان، سمنان و خراسان کاندید و معرفی شده است.
موسوی در مورد معیارهای ثبت جهانی کاروانسراها بیان کرد: این معیارها شامل ۱۰ معیار کالبد و معماری تاب و قوس یک اثر و چگونگی اتفاقات و مراودات داد و ستد در این کاروانسراهاست.
معاون میراث فرهنگی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان با بیان اینکه این بناها با ثبت جهانی هدف گردشگران خارجی قرار می گیرد گفت: امیدواریم با ثبت جهانی این آثار یونسکو اعتباراتی را برای مرمت این آثار اختصاص دهد.
وی افزود: همکاری و تعامل سازمان های مردم نهاد و اهالی این شهرها در زمینه نظافت و ساماندهی مسیر می تواند در ثبت جهانی این آثار حائز اهمیت باشد.
اهمیت کاروانسرای فرسفج به دلیل وجود پل و حمام قدیمی فرسفج
مشاور مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان گفت: کاروانسرای فرسفج به دلیل وجود پل و حمام قدیمی فرسفج در نزدیکی این بنای تاریخی دارای اهمیت بیشتری است.
بهرام توتونچیان مشاور مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه طبق شواهد احداث کاروانسرای شاه‌عباسی فرسفج منسوب به دوره صفویه است، گفت: این بنا با هدف اسکان سفرهای بین راهی مسافران احداث شده و جزو کاروانسراهای برون شهری است.
وی با اشاره به ابعاد بیرونی کاروانسرا که ۶۵ در ۶۵، دارای یک حیاط مرکزی و چهار اصطبل برای چهارپایان است، افزود: این کاروانسرا دارای بالاترین مقاومت از لحاظ آجر است که گویای ساخت و فرآوری محصول خشت خام و پخته است.
مشاور مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان با بیان اینکه دقت و توجه در ساخت‌وساز از لحاظ مقاومت در دوره صفویه زیاد بوده و به همین دلیل بیشترین آثار در کشور مربوط به این دوره است، بیان کرد: کاروانسرای شاه عباسی فرسفج در چهار هزار متر مربع بنا شده است.
توتونچی خاطرنشان کرد: در حیاط مرکزی کاروانسرا در هر ضلع پنج حجره وجود دارد که حجره وسطی ایوان و به نوعی چهار ایوانی محسوب می‌شود و سه ایوان از این ایوان‌ها شاه‌نشین است و در پشت لایه این حجره‌ها هم اصطبل‌ها قرار دارند، همچنین از مهمترین ویژگی‌های کاروانسراهای دوره صفویه این بوده که قبل از احداث زیرساخت‌های مورد نیاز که یکی از کلیدی‌ترین آنها آب بوده را شناسایی و سپس بنا را ایجاد می‌کردند و این موضوع در مورد کاروانسرای فرسفج نیز مشهود و آب جاری وسط حیاط گویای این موضوع است.
وی با بیان اینکه این کاروانسرا بین دو محور ترددی تویسرکان به جاده کرمانشاه و مسیر نهاوند به فیروزان و مجدد به کرمانشاه است، خاطرنشان کرد: کاروانسرای شاه عباسی فرسفج محل زیارت عتبات عالیات و تردد بین شهرها بوده است.
مشاور مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان اظهار کرد: معمولا در هر ۳۰ کیلومتر، کاروانسراها را جانمایی می‌کرده‌اند تا محل استقرار مسافران به شهرهای مختلف باشد.
وی مطرح کرد: کاروانسرا فرسفج علاوه بر اهمیت زیاد به دلیل حضور دو اثر دیگر پل فرسفج که متعلق به دوره صفویه است و حمام قدیمی نیز حائز اهمیت است که تاکنون زمینه‌ای برای رونمایی و پاکسازی حمام قدیمی فرسفج فراهم نشده که امیدواریم با همراهی شهردار فرسفج این اتفاق بیفتد.
توتونچی در پایان به عملیات مرمت این کاروانسرا اشاره کرد و افزود: مرمت کاروانسرای فرسفج از اوایل سال۷۰ به مدت ۲۵ سال به طور مستمر با اعتبارات ملی و استانی انجام شده است و مرحله احیای آن نیز در دستور کار قرار دارد.
